Problemy rewitalizacji małych miastna przykładzie Międzyrzecza

Wanda Kononowicz1, Ilona Pisera1
1Katedra Architektury i Urbanistyki, Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska,
Uniwersytet Zielonogórski

© 2018 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)

Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(2) (2018) 013-020, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_171_02

Historia:
Opublikowano: 12-04-2018

Streszczenie:

artykule zaprezentowano metodę rewitalizacji Starego Miasta wraz
z zamkiem i zespołem folwarcznym w Międzyrzeczu, zastosowaną w projekcie dyplomowym,
wykonanym w 2016 roku na Uniwersytecie Zielonogórskim, w Katedrze Architektury
i Urbanistyki [1]. Projekt ten został wyróżniony w międzynarodowym konkursie konserwatorskim
im. Prof. Jana Zachwatowicza, organizowanym dorocznie przez PKN ICOMOS,
a także zdobył nagrodę w Konkursie o Nagrodę Ministra Infrastruktury [2]. Metoda rewitalizacji
polegała na przywróceniu generalnych cech przestrzennej struktury średniowiecznego
miasta, przy dopuszczalnej różnorodności elementów drugoplanowych kompozycji. Pojęcie
różnorodności odnosi się tu zarówno do obiektów objętych ochroną konserwatorską, jak
też do nowoprojektowanych o nowoczesnej formie, harmonizującej z otoczeniem, a także
rekonstruowanych.
Wschodnia pierzeja rynku jak i duża część pierzei południowej, uległy zniszczeniu na
skutek II wojny światowej i nigdy nie zostały odbudowane, a ich miejsce oraz sąsiadujących
kwartałów zabudowy wypełniła zieleń. Większość mieszkańców, szczególnie młodych, akceptuje
taki stan.
Projekt stanowi przykład kompleksowego opracowania konserwatorskiego od skali
urbanistycznej do architektonicznej, Wykonane studium historyczno-urbanistyczne oraz staranne
analizy stanu istniejącego, w różnych aspektach pozwoliły skonstruować wytyczne
konserwatorskie, które dały podstawę do projektu rewitalizacji historycznego miasta. W ramach
rewitalizacji, m.in. uzupełniono strukturę miejską o brakujące kwartały zabudowy,
przywrócono Rynkowi jego rangę i historyczne proporcje, zaprojektowano nową posadzkę
w Rynku, ożywiono nową funkcją zabudowania folwarczne oraz zaprojektowano park krajobrazowy
na sąsiadującym zdegradowanym terenie.

Słowa kluczowe:

rewitalizacja, małe miasta, Międzyrzecz


Small town revitalization issues on the example of Międzyrzecz

Abstract:

The article presents a method of revitalisation of the Old Town together
with the castle and grange complex in Międzyrzecz, applied in a master’s dissertation prepared
at the Chair of Architecture and Urban Planning of Uni versity of Zielona Góra in
2016, that received an honourable mention in the Prof. Jan Zachwatowicz international
conservation competition organised by PKN ICOMOS. The revitalisation method envisaged
restoration of the general spatial characteristics of a historical urban scheme, permitting
diversity of the supporting components being subordinated to the overall composition.
The notion of diversity applies to the buildings protected by the monuments
conservator as well as to the new ones harmonising with the existing environment and
to reconstructions.
The eastern frontage and part of the southern frontage of the market place were destroyed
by World War II and never rebuilt. Their place, as well as that of the adjacent dwelling
quarters were taken by greenery. Majority of residents, especially the young ones accept this
status quo.
The master’s dissertation is an example of a comprehensive conservation study, from
urban to architectural scale, preceded by historical-urban studies and relevant analyses of the
existing state in many aspects. Results of the analyses enabled to formulate conclusions and
conservation guidelines which served as the basis for the revitalisation design. The revitalisation
included, amongst other things, rebuilding of the missing city blocks, preparation of
a new fl oor design for the Market Place, revival of the grange complex buildings with new
features and designing a landscape park to be situated on the adjacent, degraded land.

Keywords:

revitalization, small town, Międzyrzecz


Literatura / References:

[1] Pisera I. Koncepcja rewaloryzacji Starego Miasta wraz z kompleksem zamkowym w Międzyrzeczu. Praca dyplomowa wykonana pod kier. Prof. W. Kononowicz w Katedrze Architektury i Urbanistyki WBAiIS na Uniwersytecie Zielonogórskim, Zielona Góra 2016.
[2] www.icomos-poland.org/pl/konkursy/konkurs-im-prof-jana-zachwatowicza/169-wynikikonkursu-im-prof-jana-zachwatowicza-2016.html
[3] Vademecum Konserwatora Zabytków. Międzynarodowe normy ochrony dziedzictwa kultury. Biuletyn ICOMOS, Warszawa 2015.
[4] Kłosek-Kozłowska D. Dziedzictwo miast. Ochrona i rozwój. PAN Warszawska Drukarnia Naukowa, Warszawa 2013.
[5] Polski Komitet Narodowy ICOMOS 1965–2015. 50 lat w służbie ochrony zabytków, red. Pałubska K., Polski Komitet Narodowy ICOMOS, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Warszawa 2015.
[6] Tureczek M. Zabytki w krajobrazie kulturowym Międzyrzecza i okolic. Agencja Reklamowa BM Michał Górzny, publikacja na zlecenie Gminy Międzyrzecz, Międzyrzecz 2012.
[7] Paszkowski Z. Restrukturalizacja miasta historycznego. Hogben, Szczecin 2008.