Elewacyjne wyprawy szlachetne w budownictwie międzywojennego Krakowa. Estetyka, ochrona, konserwacja

Monika Bogdanowska¹

¹Zakład Rysunku, Malarstwa i rzeźby, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska im. Tadeusza Kościuszki

© 2016 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)

Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(1) (2018) 095-100, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_171_12

Streszczenie:

Artykuł porusza problematykę ochrony zewnętrznych wypraw tynkowych z okresu międzywojnia. Temat ten, wobec intensyfikacji prac remontowych, nowych środków i metod renowacyjnych oraz stopniowej degradacji zasobu zasługuje na szczególną uwagę. Mimo starań podejmowanych przez środowiska konserwatorów i architektów, społeczna świadomość wartości architektury modernistycznej jest bardzo niska, stąd jej niszczenie i żywiołowe przekształcenia Nie istnieją także mechanizmy prawne ani administracyjne, które mogłyby skutecznie przeciwdziałać tym procesom.

Słowa kluczowe:

modernizm, tynki szlachetne, ochrona, konserwacja

Stucco in mid-war Cracow architecture. Esthetic, conservation, protection.

Abstract:

This paper discusses selected issues concerning protection and conservation of rendered surfaces in buildings erected during the mid-war period. The topic has previously been visited by scholars, however increased renovation work, new materials introduced to conservation practice and gradual degradation bring about a threat to this resource. Still, the Modernist architecture of the mid-war era has not been widely recognised. Uncontrolled adaptive use projects (such as the addition of thermal insulation, general renovation and the refreshing of façades) have caused irreversible damage to these historic structures.
The area of research covers Cracow and buildings erected mainly during the 1930’s. Case studies and interviews with art restorers allow the presentation chief causes of damage, state of conservation along with core dilemmas and contemporary practice for conservation and renovation of Modernist stuccos. The need of overall protection of the resource is suggested in conclusion.

Keywords:

Modernism, stucco, protection, conservation

Literatura / References:

[1] Żychowska M.J. Między tradycją a awangardą. Problem stylu w architekturze Krakowa lat międzywojennych, Monografia nr 113, Kraków, Wyd. Politechniki Krakowskiej, 1991.
[2] Nechay J.Wyprawy szlachetne i kamień sztuczny. Państwowe Wydawnictwo Techniczne, Arkady 1951.
[3] Karaszkiewicz P. Tynki Szlachetne. Renowacje i zabytki 2 (2011) 140 – 148.
[4] Płuska I., Zabytkowe tynki, Kolorystyka zabytkowych elewacji od średniowiecza do współczesności. Historia i konserwacja. Materiały międzynarodowej konferencji z okazji 30-lecia wpisu Starego Miasta w Warszawie na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Warszawa 22-24 września 2010, Warszawa 2010, 301 – 316.
[5] Wydawnictwa konferencyjne z cyklu: Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni. Architektura XX wieku do lat sześćdziesiątych i jej ochrona w Gdyni i Europie, cz. I – V, Urząd Miasta Gdyni, Gdynia 2007, 2009, 2012, 2014, 2016.
[6] Hirsch R. Ochrona i konserwacja historycznej architektury modernistycznej Gdyni: Zarys problematyki. Politechnika Gdańska, 2016