Miejsca węzłowe pogranicza polsko-czeskiego jako istotne miejsca aktywizacji sieci powiązań transgranicznych
2Instytut Architektury i Urbanistyki, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie
© 2018 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)
Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(2) (2018) 051-064, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_172_05
| Historia: | Opublikowano: | 12-08-2018 |
|---|
Streszczenie:
W artykule przedstawiono badania i ich wyniki prowadzone w ramach transgranicznego projektu „Edu2Work” – „Współpraca między szkołami i instytucjami publicznymi na granicy czesko-polskiej w zakresie edukacji to większe szanse na rynku pracy”, realizowanego w okresie od 2013 do 2015 r. Obszar badań obejmował po stronie Republiki Czeskiej okres Jesenik i Bruntal oraz po stronie polskiej powiat nyski i prudnicki. Projekt zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Współpracy Transgranicznej Republika Czeska – Rzeczypospolita Polska 2007–2013, realizowanego przez Katedrę Geografi i Wydziału Przyrodniczego na Uniwersytecie Palackého w Ołomuńcu i Główny Instytut Górnictwa w Katowicach, przy którym w charakterze ekspertów pracowali autorzy artykułu. Praca architektów, przy udziale studentów wydziałów architektury i geografi i, ukierunkowana była na badanie procesów zachodzących na pograniczu w sześciu tematach problemowych: edukacji, turystyki, transportu, sieciowania (tu: tworzenia i zagęszczania sieci łączności wszelkiej i koordynowanego współdziałania), przedsiębiorczości oraz przestrzeni i środowiska. W artykule przedstawiono przykłady działań w przestrzeni transgranicznej zwiększających integrację społeczeństw. Efektem były propozycje konkretnych rozwiązań aktywacji sieci powiązań komunikacyjnych, w których m.in. miejsca węzłowe rozumiane jako punkty przesiadkowe, w przestrzeni pogranicza powinny stanowić bazę dla rozwiązywania socjoekonomicznych i kulturowych problemów regionu.
Słowa kluczowe:
pogranicze polsko-czeskie, powiązania komunikacyjne, dziedzictwo kulturowe, warsztaty projektowe
Polish-Czech borderland nodal areas as an important activation sites of cross-border connections networks
Abstract:
This article discusses the value and integration role of a node-based architecture – the „node of the city”2. These buildings can be divided into two types: new buildings (constructed in the last decades) and historic ones – existing in historical nodes for years. These are, for the most part, public utility facilities, often hosting cultural institutions – philharmonic, opera, art institute. In addition to the basic function of the program, they play an integrating role – both spatially and socially. Many of them are dominant in their surroundings, and are often the showpieces of their cities. The article discusses both types mentioned above: contemporary and historical. Selected examples of particularly interesting new cultural facilities located in the nodes of Oslo, Hamburg and Amsterdam, whose infl uence on the city was positive and clear. In the fi eld of historic buildings special attention was paid to the Potocki Palace – the most important node of the town Radzyń Podlaski, which by way of revitalization regains its integrating function.
Keywords:
Polish-Czech borderland, communication links, cultural heritage, design workshops
Literatura / References:
[1] Berlińska D., Korzeniowski M. Tożsamość lokalna, regionalna, transgraniczna na pograniczu polsko-czeskim. Wydawnictwo Instytutu Śląskiego, Opole 2007.
[2] Gołdyka L. (red.) Transgraniczność w perspektywie socjologicznej. Kontynuacje. Lubuskie Towarzystwo Naukowe, Zielona Góra 1999.
[3] Kosiński W. Aktywizacja turystyczna małych miast. Aspekty architektoniczno-krajobrazowe. Wydawnictwo: Politechnika Krakowska, Monografi a 269, Kraków 2000.
[4] Obracaj P. Schengen a rozwój pogranicza polsko-czeskiego [w:] Blue Notes (red. J. Kiszka), ACCENDO, 2013.
[5] Obracaj P., Opałka P., Spyra M. Czynności realizowane dla studentów uczelni w polsko-czeskim pograniczu” [w:] Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju polsko-czeskiego obrazu transgranicznego: studium przypadku pogranicza Euroregionu Pradziad. „Geographia Moravica 4”, (red. P. Ptaček, Z. Opravil, P. Roubínek), wyd. Uniwersytet Palackého w Ołomuńcu, Ołomuniec 2015, rozdział 4, s. 105–113.
[6] Obracaj P., Opałka P. Prudnik – drogi ku naprawie tkanki miejskiej [w:] Spyra M. (red.) Transgraniczny Krajobraz Euroregionu Pradziad. Wydawnictwo: Politechnika Opolska, Opole 2013, s. 92–111.
[7] Obracaj P., Opałka P. Wprowadzenie alternatywnej osi śródmiejskiej poprzez zagospodarowanie ciągu podwórek jako forma wykorzystania rezerwy przestrzennej [w:] Spyra M. (red.) Transgraniczny Krajobraz Euroregionu Pradziad. Wydawnictwo: Politechnika Opolska, Opole 2013, s. 112–131.
[8] Obracaj P., Opałka P. Historyczny i kulturalny rozwój pogranicza polsko-czeskiego – powiat prudnicki i nyski [w:] Uwarunkowania zrównoważonego rozwoju polsko-czeskiego obrazu transgranicznego: studium przypadku pogranicza Euroregionu Pradziad. „Geographia Moravica 4”, (red. P. Ptaček, Z. Opravil, P. Roubínek), wyd. Uniwersytet Palackého w Ołomuńcu, Ołomuniec 2015, rozdział 4, s. 35–47.
[9] Opałka P. Etyczno-estetyczny obraz części pogranicza polsko-czeskiego [w:] Odnowa Krajobrazu Miejskiego ULAR 7. Przyszłość miast średniej wielkości (red.) N. Juzwa, A. Sulimowska- Ociepka, Wydawnictwo: Wydział Architektury Politechniki Śląskiej i Instytut Architektury i Urbanistyki Politechniki Łódzkiej, Gliwice, Łódź 2013, s. 355–360.
[10] Strategia rozwoju turystycznego pogranicza nysko-jesenickiego na obszarze powiatu nyskiego (2BA – Szkolenia i Doradztwo Strategiczne), http://powiat.nysa.pl, Nysa 2009.
[11] https://www.czso.cz (data wejścia: 25.06.2017 r.).
[12] http://www.rychlebskestezky.cz/cs (data wejścia: 25.06.2017 r.).