Miejsca węzłowe jako elementy krystalizujące obszary mieszkaniowe powstałe w XX i XXI wieku
© 2018 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)
Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(2) (2018) 005-012, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_172_01
| Historia: | Opublikowano: | 12-08-2018 |
|---|
Streszczenie:
Wzrost ilości ludności miejskiej to wzrost ilości mieszkań, powiększanie terenów zajętych przez zespoły mieszkaniowe, to również wyraźnie widoczne zjawisko chaosu przestrzennego, braku kompozycji urbanistycznej oraz form i miejsc krystalizujących przestrzeń. Diagnozy opracowane dla środowiska mieszkaniowego mówią o takich cechach nowo kreowanych przestrzeni osiedlowych jak: brak ciągłości układów komunikacyjnych, nieoptymalne powiązania terenów czy nieoptymalne lokalizowanie usług publicznych i terenów zielonych. Obszary mieszkaniowe w strukturze miasta dominują zarówno pod względem zajmowanego obszaru jak i wielkości substancji zabudowy. Stąd ich rozmieszczenie nie powinno być przypadkowe, a przynależny im program usługowy nie może być szczątkowy i rozmieszczony chaotycznie. Miejsca węzłowe jako jeden z elementów krystalizujących przestrzeń miasta wydają się być szczególnie pożądane w niekształtnych, nowych obszarach mieszkaniowych, powstałych po 1989. Problem wydaje się być szerszy, bo w badaniach wskazywany jest też brak miejsc krystalizujących w dużych osiedlach wielorodzinnych z lat 60. i 70. Myślenie o systemie miejsc węzłowych prowadzi wprost do powrotu do modeli w planowaniu urbanistycznym. Miejsca węzłowe tworzące sieć to wyznaczniki funkcjonalno-przestrzenne, które mogą pomóc w kontynuacji i uczytelnieniu struktury miejskiej w bezładnie rozwijających się obszarach. Mogą wyznaczać skalę i miejsce w hierarchii, wprowadzać wyróżniający wyraz architektoniczny pozostawiając dużo swobody w kształtowaniu przestrzeni miedzy węzłami.
Słowa kluczowe:
obszary mieszkaniowe, miejsca węzłowe, modele urbanistyczne
Node as elements crystallizing residential areas created in the XX and XXI century
Abstract:
The increase in the number of urban inhabitants means the increase in the number of dwellings, the enlargement of areas occupied by housing complexes, the visible phenomenon of spatial chaos, the lack of urban composition, forms and places crystallizing space. Diagnosis developed for the housing environment shows such features of newly created housing spaces as lack of continuity of communication systems, ineffective linkages of the land or ineffective localization of public services and green areas. Residential areas in the structure of the city dominate both in terms of occupied areas and the size of built structure. Hence their location should not be accidental, and their service program should not be residual and chaotic. Nodal areas as one of the crystallizing elements of the city space seem to be particularly desirable in the new residential areas created after 1989. The problem seems to be wider, as the study also indicates the lack of crystallization sites in the large multi-family housing estates of the 1960s and 1970s. Thinking about the system of nodal points leads directly to the return to models in urban planning. Nodes forming a network are functional-spatial determinants that can help in the continuation and reconstruction of the urban structure in areas that are not developing smoothly. They can set the scale and place in the hierarchy, introduce distinctive architectural expression leaving much freedom in shaping space between nodes.
Keywords:
housing areas, nodes, urban models
Literatura / References:
[1] Polska polityka architektoniczna. Polityka jakości krajobrazu, przestrzeni publicznej, architektury. wyd. Polska Rada Architektury, Sarp, Tup, Izba Architektów Rp Akapit-DTP, 2011.
[2] Przestrzeń życia Polaków – diagnoza i rekomendacje. Fundacja PZU, SARP, Architektura-murator, ZPR Media SA, 2014.
[3] Wejchert K. Elementy kompozycji urbanistycznej, Arkady, Warszawa, 1974.
[4] Lynch K. Obraz miasta. Archivolta, 2011.
[5] Diagnoza funkcjonalno-przestrzenna osiedli: Olsza II, Ugorek. red. J. Kobylarczyk, G. Schneider-Skalska, P. Haupt, K. Racoń-Leja; Wyd. Politechniki Krakowskiej, Kraków, 2015.
[6] Osiedle Ruczaj – Diagnoza obszaru mieszkaniowego. opracowanie wykonane pod kierunkiem L. Jasińskie-go, P. Haupt w ramach Studiów Podyplomowych „Środowisko mieszkaniowe w obszarach zurbanizowanych”, Instytutu Projektowania Urbanistycznego, WA PK we współpracy z UM Krakowa; (kierownik Studium. G. Schneider-Skalska), 2016, w zbiorach IPU WA PK.
[7] Palej A. Miasto jako miejsce do życia w epoce informacyjnej [w:] Obszary mieszkaniowe w strukturze miasta. Praca zbiorowa pod. red. G. Schneider-Skalskiej, E. Kusińskiej, Wyd. Politechniki Krakowskiej, 2017.
[8] Dobroczyński B. Wyjść z siebie, wrócić lepszym. Rezczpospolita – PlusMinus, 8-9 lipca 2017.
[9] Fala za falą. rozmowa z Alvinem Tofflerem, „Gazeta Wyborcza”, 24 grudnia 1998.
[10] Jakość i standardy przestrzeni zamieszkania. rozdział pod. kier. A. Noworola [w:] Przestrzeń życia Polaków – diagnoza i rekomendacje, Fundacja PZU, SARP, Architektura-murator, ZPR Media SA, 2014.
[11] Czyżewska E., Czyżewski A. Jakość polskiej przestrzeni publicznej [w:] Przestrzeń życia Polaków – diagnoza i rekomendacje. Fundacja PZU, SARP, Architektura-murator, ZPR Media SA, 2014.
[12] Rogers R., Power A. Cities for a small country. faber&faber, Bambridge, 2000.
[13] Modelowe rozwiązania struktur osiedlowych w zakresie formy zabudowy oraz struktury usługowej i społecznej. W. Cęckiewicz z zespołem; Program Rządowy PR-5, Kompleksowy rozwój budownictwa mieszka-niowego.” Temat 2.2. Instytut Urbanistyki i Planowania Przestrzennego Politechniki Krakowskiej, Kraków 1977; zbiory IPU.