Kopuły historyczne a metody konserwacji drewna
© 2016 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)
Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(1) (2018) 041-048, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_171_05
| Historia: | Opublikowano: | 20-04-2018 |
|---|
Streszczenie:
W artykule zestawiono różne rozwiązania systemów konstrukcyjnych historycznych kopuł z drewna litego układając je w typologiczny szereg obejmujący kopuły o rozpiętości od kilku do 67,0 metrów średnicy rzutu poziomego. Wiele z nich uległo zniszczeniu w pożarach wywołanych wojnami lub przez ludzką ignorancję. O trwałości drewna w konstrukcji decydują również metody konserwacji, w które coraz częściej wkraczają współczesne materiały i technologie. Wykorzystując analogię budowy drewna do kompozytów włóknistych omówiono zmniejszenie nośności ściskanych prętów z drewna z powodu uszkodzenia komórek miękiszowych (jako lepko-sprężystej matrycy) na skutek zastosowania niewłaściwych metod i preparatów w konserwacji. Sformułowano kryterium wyboru materiałów termoizolacyjnych wbudowywanych w bliskim sąsiedztwie drewna. Zarekomendowano materiały o stałym współczynniku w przedziale naturalnych zmian wilgotności stropów i dachów. Materiały o pełnych, nie nasiąkliwych włóknach, takie jak wełna mineralna i wata szklana nie spełniają tego kryterium.
Słowa kluczowe:
kopuły z drewna litego, kompozyty włókniste, materiały termoizolacyjne
Historical domes versus wood preservation methods
Abstract:
The paper collates various solutions of the structural systems of historical domes made from solid wood by arranging them into a typological series including domes of a span from several up to 67.0 metres of the horizontal projection’s diameter. Many of them were destroyed in fires or out of human ignorance. Preservation methods, in which modern materials and technologies appear, determine the wood durability in a construction. Through using the analogy of wood structure to fibrous composites, the reduction in the carrying capacity of compressed wooden bars due to a damage of parenchymatous cells (as a visco-elastic matrix) in consequence of having applied improper preservation methods and preparations was discussed. The selection criterion of thermo-insulating materials embedded in a close vicinity of wood was formulated. The materials of a constant coefficient within the range of natural variations of the moisture content of ceilings and roofs were recommended. The materials of full, not absorbable fibres, such as rock wool and glass wool, do not meet this criterion.
Keywords:
domes from solid wood, fibrous composites, thermo-insulating materials
Literatura / References:
[1] Misztal B. Wooden Domes, ISBN 978-3-319-65740-0, Wydawnictwo Springer, 2017.
[2] Kozakiewicz P., Matejak M., Klimat a drewno zabytkowe, Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002.
[3] Godet Jean-Denis, Atlas drewna, MULTICO Oficyna Wydawnicza. Warszawa 2008
[4] Bednarek Z., Kaliszek-Wietecka A., Wytrzymałość drewna impregnowanego ogniochronnym środkiem solnymmetodą próżniowo- ciśnieniową. 50 – ta Jubileuszowa Konferencja Naukowa Komitetu Inżynierii Lądowej i Wodnej PAN i Komitetu Nauki PZTIB „Krynica 2004” 12-17 września 2004 roku.
[5]Kowal Z. Nośność krytyczna słupów drewnianych jako kompozytów włóknistych. Sympozjum- Drewno
i Materiały Drewnopochodne w Konstrukcjach Budowlanych, Śzczecin-Międzyzdroje,05-06 września.
[6] Ugolik A., Ekofiber,
[7] Tarkowski S., Krajewski J. A., Materiały izolacyjne zawierające sztuczne włókna mineralne – zagrożenia, [w:] Bezpieczeństwo Pracy. Nauka i praktyka, 3/2002, Instytut Medycyny Pracy im. prof. Jerzego Nofera, s. 16-20.