Degradacja budynków zabytkowych wskutek nadmiernego zawilgocenia – wybrane problemy

Jerzy Hoła1
1Zakład Budownictwa Ogólnego, Wydział Budownictwa Lądowego i Wodnego, Politechnika Wrocławska

© 2016 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)

Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(1) (2018) 133-148, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_171_17

Historia:
Opublikowano: 20-04-2018

Streszczenie:

W artykule przedstawiono wybrane, ale zdaniem autora, istotne problemy dotyczące postępującej degradacji budynków zabytkowych wskutek nadmiernego zawilgocenia. Naświetlono najważniejsze przyczyny i skutki nadmiernego zawilgocenia i zasolenia. Mówiąc o skutkach wskazano między innymi na obniżenie bezpieczeństwa konstrukcji, zmniejszenie izolacyjności cieplnej przegród zewnętrznych oraz na pogorszenie warunków eksploatacyj-nych w pomieszczeniach. Omówiono uwarunkowania badania wilgotności metodami nieniszczącymi wraz ze wskazaniem użytecznych metod w budynkach zabytkowych, zasygnalizowano możliwości wykorzystania do wiarygodnej oceny wilgotności sztucznych sieci neuronowych. Sygnalnie sprecyzowano w ujęciu chronologicznym działania, które należy podejmować w celu zapobieżenia postępującej degradacji budynków zabytkowych powodowanej nadmiernym zawilgoceniem i zasoleniem.

Słowa kluczowe:

budynki zabytkowe, degradacja, nadmierne zawilgocenie, nadmierne zasolenie, metody badania wilgotności, sztuczne sieci neuronowe


The degradation of historic buildings due to excessive moisture – selected issues

Abstract:

The article presents selected, however, according to the author significant problems concerning the progressive degradation of historic buildings due to excessive moisture. The most important causes and effects of excessive moisture and salinity were highlighted. A decrease in the safety of a structure, a reduction of the thermal insulation of a building’s partitions and the deterioration of the operating conditions in rooms were, among others, indicated as the effects. The conditions of testing moisture using non-destructive methods, indicating those methods that are useful in historic buildings, were described. Moreover, the possibility of using artificial neural networks for a reliable moisture assessment was indicated. Actions that should be taken to prevent the progressive degradation of historic buildings, which is caused by excessive moisture and salinity, were signalled in chronological order.

Keywords:

historic buildings, degradation, excessive moisture, excessive salinity, moisture testing methods, artificial neural networks


Literatura / References:

[1] Wójcik R., Tunkiewicz M. Pory butelkowe – charakterystyka, sposoby wyznaczania na przykładzie zaprawy cementowo-wapiennej. Materiały Budowlane 10 (2017) 57-59.
[2] Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Dz. U. nr 162, poz. 1568 z póź-niejszymi zmianami.
[3] Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 9 czerwca 2004 r. w sprawie prowadzenia prac konserwatorskich, restauratorskich, robót budowlanych, badań konserwatorskich i architektonicznych, a także innych działań przy zabytku wpisanym do rejestru zabytków oraz badań archeologicznych i poszukiwań ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych. Dz. U. z dnia 30 czerwca 2004 r.
[4] Adamowski J., Hoła J., Matkowski Z. Probleme und Lösungen beim Feuchtigkeitsschutz des Mauerwerks von Baudenkmälern am Beispiel zweier grosser Barockbauten in Wrocław. Bautechnik 82 (2006) 426-433.
[5] Rokiel M. Hydroizolacje w budownictwie. Grupa MEDIUM, Warszawa, 2006.
[6] CSN P 73 0610. Waterproofing of buildings – The rehabilitation of damp masonry and additional protection of buildings against ground moisture and against atmospheric water – The basic provision. 2000.
[7] Hoła A. Measuring of the moisture content in brick walls of historical buildings the overview of methods, [w:] 3rd International Conference on Innovative Materials, Structures and Technologies (IMST 2017) [Dokument elektroniczny] : 27-29 September 2017, Riga, Latvia. [Bristol] : IOP Publishing, 2017.
[8] WTA 2-6-99-D. Erganzungen zum WTA-Merkblatt 2-2-91-D. Sanierputzsysteme.
[9] Goetzke-Pala A., Hoła A., Sadowski Ł. A new method of the non-destructive evaluation of the moisture in saline brick walls using artificial neural networks. Construction & Building Materials (w recenzji).
[10] Hoła J., Matkowski Z. Wybrane problemy dotyczące zabezpieczeń przeciwwilgociowych ścian w istniejących obiektach murowanych, [w:] Awarie budowlane, XXIV Konferencja Naukowo-Techniczna, Szczecin-Międzyzdroje 2009, 73-92.
[11] Kubik J. Przepływ wilgoci w materiałach budowlanych. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2000.
[12] Raimondo M., Dondi M., Guardini G., Mazzanti F. Predicting the initial rate of water absorption in clay brick. Construction and Building Materials 23 (2009) 2623-2630.
[13] Alsabry A. Dynamika podciągania kapilarnego w murach budowlanych. Przegląd Budowlany 9 (2010) 46-48.
[14] Goetzke-Pala A. Identyfikacja wilgotności murów ceglanych na podstawie badań nieniszczących z wykorzy-staniem sztucznych sieci neuronowych. Raport serii PRE nr 1/2016. Praca doktorska. Politechnika Wrocławska, Wrocław 2016.
[15] Espinosa R. M., Franke L., Deckelmann G. Phase changes of salts in porous materials. Crystallization, hy-dration and deliquescence. Construction and Building Materials 22 (2008) 1758-1773.
[16] Gentillini C., Franzoni E., Brandini S., Nobile L. Effect of salt crystallization on the shear behavior of ma-sonry walls. An experimental study. Construction and Building Materials 37 (2012) 181-189.
[17] Wołoch F., Gaczek M., Fiszer S. Oddziaływanie soli na elementy budynku. Builder 12 (2017) 70-74.
[18] Frössel F. Osuszanie murów i renowacja piwnic. Wydawnictwo Polcen, Warszawa 2007.
[19] Płoński W. Problemy wilgoci w przegrodach budowlanych. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1968.
[20] Praca zbiorowa. Ochrona budynków przed korozją biologiczną. (ed. Ważny J., Karyś J.). Wydawnictwo Ar-kady, Warszawa 2001.
[21] Goetzke-Pala A. Badania wilgotności zasolonej cegły ceramicznej nieniszczącą metodą dielektryczną. Materiały Budowlane 6 (2013) 60-62.
[22] Goetzke-Pala A. Badania wilgotności zasolonych murów ceglanych metodą mikrofalową. Materiały Budowlane 9 (2016) 104-106.
[23] Goetzke-Pala A., Hoła J. Influence of burnt clay brick salinity on moisture content evaluated by non-destructive electric methods. Archives of Civil and Mechanical Engineering 16 (2016) 101-111.
[24] Goetzke-Pala A., Hoła J., Sadowski K. Non-destructive neural identification of the moisture content of saline ceramic bricks. Construction and Building Materials 113 (2016) 144-152.
[25] Wójcik R. Hydrofobizacja i uszczelnianie przegród murowych metodą iniekcji termicznej. Monografia habilitacyjna. Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Olsztyn, 2006.
[26] Adamowski J., Hoła J., Matkowski Z. Metody osuszania przegród budowlanych. Materiały Budowlane 1 (2007) 110-114.
[27] Karyś J. i in. Ochrona budynków przed wilgocią i korozją biologiczną. Wydawnictwo Arkady, Warszawa 2010.
[28] Terlikowski W. Diagnozowanie konstrukcji budynków zabytkowych [w:] Naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych. Tom III. XXX Jubileuszowe Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji. Szczyrk 2015.
[29] Adamowski J., Matkowski Z. Osuszanie i renowacja budynków zalanych wodą. Izolacje przeciwwilgociowe. [w:] Naprawy i wzmocnienia konstrukcji budowlanych. Tom I. XXX Jubileuszowe Ogólnopolskie Warsztaty Pracy Projektanta Konstrukcji. Szczyrk 2015.
[30] Wójcik R. Docieplanie budynków od wewnątrz. Grupa MEDIUM. Warszawa, 2017.