Łęczyckie wiatraki – inicjatywy konserwatorskie z lat 2006-2017 na przykładzie „Zagrody Młynarskiej” w Uniejowie
© 2016 Budownictwo i Architektura. Publikacja na licencji Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 4.0 (CC BY-NC-SA 4.0)
Cytowanie: Budownictwo i Architektura, 17(1) (2018) 055-061, ISSN 1899-0665, DOI: 10.24358/Bud-Arch_18_171_07
| Historia: | Opublikowano: | 20-04-2018 |
|---|
Streszczenie:
Zabytkowe wiatraki stanowią istotny składnik krajobrazu kulturowego ziemi łęczyckiej. Artykuł przedstawia inicjatywy mające na celu zachowanie i utrwalenie w krajobrazie tych niezwykłych zabytków architektury drewnianej, ze szczególnym uwzględnieniem budowy t.zw. „Zagrody Młynarskiej” w Uniejowie. Zły stan zachowania większości z zachowanych do dzisiaj łęczyckich wiatraków determinował (i determinuje nadal) szeroki i zróżnicowany zakres podjętych działań konserwatorskich. Poza realizacją „Zagrody Młynarskiej” obejmował on budowę skansenu „Łęczycka Zagroda Chłopska” w Kwiatkówku, podjętą przez Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi oraz zachowawcze remonty in situ wiatraków w Solcy Wielkiej i Rdutowie Nowym. Relokacja zabytkowych wiatraków stwarza możliwość przywrócenia ich do sprawności technicznej, jednak kosztem wymiany znacznego procenta ich oryginalnej substancji. Artykuł omawia stopień autentyczności, jaki udało się uzyskać w konserwowanych obiektach, zakres ingerencji w ich pierwotną strukturę, rolę wiatraków w kształtowaniu krajobrazu kulturowego, a także zagadnienia związane z wyposażeniem technicznym młynów oraz problemy związane z utrzymaniem ich w ruchu.
Słowa kluczowe:
młyn, wiatrak, remont, konserwacja
Windmills in Łęczyca district – conservation initiatives from 2006-2017
Abstract:
Old mills are an essential part of cultural landscape of the area near Łęczyca. The article below presents the initiatives to save and preserve these amazing monuments of wooden architecture. The bad condition of many of them determined (and still determines) wide and differential range of the renovation measures which have been undertaken. They included building a commercial object ,,Zagroda Młynarska” in Uniejów, formation of the open air museum ,,Łęczycka Zagroda Chłopska” in Kwiatówek conducted by Archeological and Etnographic Museum in Łódź and conservation repairs of mills in Solca Wielka and Rdutów Nowy. The relocation of historic windmills creates opportunities to restore them to technical efficiency (it is connected with replacing a significant percentage of their original substance). The article discusses the authenticity which has been achieved in the process of preserving the objects, the range of interference in their original structure, the role of mills in shaping the cultural landscape, but also issues connected with mills’ technical equipment and troubles in keeping them still working in good technical condition
Keywords:
mill, windmill, renovation, preservation
Literatura / References:
[1] Święch J., Tajemniczy świat wiatraków, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Łódź 2005, s. 163.
[2] Rutkowska E., Województwo sieradzkie i województwo łęczyckie w drugiej połowie XVI wieku. Cz. 1, Mapy, plany, [w:] Atlas historyczny Polski – Polska Akademia Nauk. Instytut Historii. Mapy szczegółowe XVI wieku ; 5, cz. 1, Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, Warszawa 1998.
[3] Baranowski B., Polskie Młynarstwo, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1977, s. 22.
[4] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego w Polsce, red. J. Pazdur, t. IV – woj. łódzkie, z. 6 – powiaty Łęczyca i Poddębice, Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1972, s. 32.
[5] Gilly D., Spezialkarte von Südpreussen, org. 1793, skala 1: 50000, redukcja Berlin 1802-1803,
[6] Bazelmans J., van’t Hof J., Nienhuis G., Troost G., Pfeiffer W., A future for mills. Principles for dealing with heritage mills, Cultural Heritage Agency, June 2012, s. 43-46.
[7] Katalog zabytków budownictwa przemysłowego…, s. 30.
[8] Kozarski P., Konserwacja domu, Fundacja Ochrony Zabytków i Agencja Omnipress, Warszawa 1992.
skala 1: 115 000.
[9] Święch J., Wiatraki. Młynarstwo wietrzne na Kujawach, Włocławskie Towarzystwo Naukowe, Włocławek 2001, s. 105 – 118 (Kierunki modernizacji młynów wietrznych).